Redactie

Axiale wending

De axiale wending is een wending in de richting van emancipatie, individualisme, creativiteit en verantwoordelijkheid, snelle technologische vooruitgang, wetenschap, filosofie, vrije denken en de mythos gaat over op logos. Smalle bepaling axiale cultuur: 800-200 v. chr. Brede bepaling axiale cultuur: 1400 v. Cht. – 650 n. Chr.

Metafysica

Metafysica is de wijsgerige leer die niet de werkelijkheid onderzoekt zoals ze ons gegeven wordt uit zintuiglijke waarneming (fysica), maar op zoek gaat naar het wezen van die werkelijkheid en wat haar constitueert. Als zodanig beschouwd is metafysica ook de grondslag van de wetenschappen omdat die uitgaan van een zekere aanname over de…

Demarcatiecriterium

Dit betreft een criterium voor de scheiding van zinvolle en niet-zinvolle uitspraken. Karl Popper ontwikkelt het falicificatiecriterium en stelt dat dit geen ‘zinscriterium’ is, maar een demarcatiecriterium: het gaat om het opstellen van gedurfde hypothesen, die men moet trachten te weerleggen. Zinvolle uitspraken zijn dan uitspraken waarvoor de mogelijkheid tot…

Structuration theory

Dit betreft een theorie over de relatie tussen agent en structuur. Structuren zijn abstracte codes of patronen die richting geven aan ons gedrag in sociale omgevingen. Structuren bestaan weliswaar buiten en onafhankelijk van een agent, maar zijn voor agenten beschikbaar als een blauwdruk voor handelen in een specifieke tijd-plaats setting.…

Conflict Theory

In ‘conflict theory’, een van de vroegere benaderingen van de sociologie van wetenschappelijke kennis, wordt aandacht besteed aan de kennisrelaties tussen wetenschappers, met name de analyse van machtsverhoudingen in de wetenschap. Ook wordt ingegaan op de rol van de sociale wetenschapper als criticus van de uitkomst van wetenschappelijke conflicten.

Institutional sociology of science

De ‘institutional sociology of science’, oorspronkelijk gebaseerd op het werk van Robert K. Merton, was er vooral op gericht om te komen tot wetenschappelijke procedures gericht op het zo veel mogelijk uitbannen van vooroordelen en vooringenomenheid, met als ideaal de objectieve waardevrije wetenschap.Onderzoek richt zich op stratificatie van wetenschap over…

Descriptieve ethiek

Geeft een beschrijving van de heersende moraal, met de beschrijving van zeden en gewoonten, opvattingen over goed en kwaad, verantwoord en onverantwoord gedrag en geoorloofde en ongeoorloofde handelingen.

Humanismus

In 1808 wordt door de Duitser Niethammer voor het eerst het woord ‘humanismus’ gebruikt om op een negatieve wijze een opvoedingsmethodiek aan te duiden waar veel aandacht is voor het hogere in de mens. In 1847 komt het voor het eerst in het Nederlands woordenboek voor: ‘het stelsel van opvoeding…