De Frankfurter Schule is in de jaren dertig van de vorige eeuw ontstaan uit het Frankfortse Institut fur Sozialforschung.
Tot de Frankfurter Schule behoorden in die jaren o.a. Max Horkheimer, Theodor Adorno, Herbert Marcuse, Erich Fromm en Walter Benjamin.
Bovengenoemde maatschappij kritische wetenschappers (sociologen, psychologen en filosofen) verbinden ideeën van Hegel en Marx met elementen uit de psychoanalytische theorie in de zogenaamde Kritische Theorie.
Hoewel de naam ‘Kritische Theorie der Gesellschaft’ (ook) bedoeld was als schuilnaam voor deze neo-marxistische getinte theorie, had de Kritische Theorie aan het begin van de jaren dertig weinig meer gemeen met het marxisme. In de jaren dertig werd de hoop op het proletariaat als revolutionair subject opgegeven. In plaats daarvan kwam de analyse van de samenleving in termen van vervreemding, een vervreemding die als totaal en alles doordringend werd gezien.
Invloed van de Frankfurter Schule
Het gedachtegoed van de Frankfurters heeft een belangrijke en blijvende invloed uitgeoefend in de ontwikkeling van het wetenschappelijk, maatschappelijke en politieke denken in Europa. De Frankfurters zetten haar stempel op de Duitse academische sociologie, die zo meer in de richting van een Kritische Theorie ging.
Nog steeds worden de Frankfurters in wetenschappelijke en maatschappelijke verhandelingen aangehaald, en vinden er lezingen en bijeenkomsten plaats over Adorno, Horkheimer, Marcuse en Habermas en hun werk.
De Kritische Theorie leverde ook bouwstenen voor de ontwikkeling van een kritische onderzoeksmethodologie. Anderen (Negt, Moser) bouwden dit uit tot een onderzoeksmethode voor dienstbaar onderzoek voor maatschappij en beroepspraktijk.
In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw was de kritische theorie een belangrijk bron voor de maatschappij en wetenschapskritiek. Vooral de opvattingen van Marcuse kreeg veel bijval van studenten, maatschappij critici en wetenschapsbeoefenaren. Hij werd hij met Horkheimer, Adorno en (later) Habermas een van de belangrijke theoretici van de Frankfurter Schule. In de naoorlogse periode behoorde hij duidelijk tot de linkse tak van de Frankfortse School en hij typeerde zichzelf als marxist en socialist.