Het afgelopen jaar worden wij frequent benaderd om organisaties met een geschil tussen vennoten bij te staan middels mediation.
De casussen hebben, tegen verwachting in, doorlopend hetzelfde karakter; bij elkaar gekomen ZZP-ers, en andere ondernemers, die gezamenlijk een propositie van een product en/of dienst hebben ontwikkeld, dit vervolgens zeer succesvol exploiteren en als gevolg hiervan in alle haast een VOF of BV oprichten zonder de nodige doordachte onderlinge afspraken, laat staan deze omvattend contractueel vast te leggen.
En na verloop van tijd is het raak; een compagnon heeft er geen zin meer in, wil zijn bezit verkopen, een camper aanschaffen en de wereld rond. De ander verkeert in een scheiding, zit er doorheen en bevindt zich in een midlife crisis. Ook gezien: een compagnon die zich een slag in de rondte werkt maar opeens hevig fysiek en geestelijk begint af te takelen met alle zakelijke consequenties van dien. De beste man bleek chronisch nachtelijke excursies te maken naar de wereld van dopamine stimulerende chemicaliën en alcohol. 

Lijmstift Pritt

Na gesprekken met eenieder als individu alsook dialoog in collectieve settings, blijkt veelal dat de normen en waarden, en samenhangende ambities, van betrokkenen behoorlijke discrepanties kennen. Sterker nog, die zijn geenszins te verenigen dan wel te overbruggen. En overbruggen is dan alles behalve wenselijk; wanneer er geen match is qua inhoud en richting, zowel zakelijk en als mens bezien, dan is er immers geen (duurzaam) fundament om op te bouwen. Hoewel er in veel gevallen nog wel een ‘wil’ bestaat om naar alternatieven te zoeken teneinde het zakelijke construct in stand te houden, blijkt dit al snel te sneuvelen. Diezelfde discrepanties betreffende normen, waarden en ambities van betrokkenen leiden toch vaak weer tot botsingen bij het uitkristalliseren van de alternatieven. Ontvlechting van het zakelijke construct als optie resteert.

Ontvlechting

In dit stadium worden de consequenties van het in het verleden te vlot handelen, gecombineerd met de discrepanties ten aanzien van normen, waarden en ambities van betrokkenen, wederom pijnlijk duidelijk: afspraken zijn op tal van terreinen niet gemaakt en zijn derhalve niet, of half, contractueel vastgelegd. Het proces van verdelen en het maken van afspraken hieromtrent kan van start, welke tijd, inspanningen en derhalve geld kost. Tevens kan op een gedegouteerde vennoot worden gerekend. Niet iedereen is in staat bij een dergelijke situatie redelijkheid en billijkheid te betrachten. Onder aan de streep zijn er in uitsluitend verliezers.
Sommigen stellen na de ontvlechting dat ze een ervaring rijker zijn: een dure les, doch waardevol.

Enkele adviezen die u kopzorgen, tijd en geld zullen besparen

Twee belangrijke adviezen kunnen op grond van bovenstaande worden verstrekt.
Ten eerste blijft het te allen tijde aan te bevelen om, alvorens over te gaan tot de feitelijke oprichting van een VOF of BV, of mogelijk een andere rechtsvorm, toch echt met elkaar helder te krijgen wat eenieder inbrengt in termen van vermogen, taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden, hoe inkomsten worden verdeeld, en nog belangrijker: welke concrete afspraken kunnen worden gemaakt indien één van de betrokkenen uit de entiteit stapt, dan wel wanneer het juridische construct an sich ontbonden wordt.
Het moge evident zijn dat deze stap, met inbegrip van een omvattende overeenkomst tussen betrokkenen, kosten en onnodig gesteggel bespaart. En veel tijd en geld hoeft het niet te kosten.
Er zijn overeenkomsten digitaal af te nemen welke concreet in gaan op de elementen die noodzakelijk zijn voor het waarborgen van belangen van alle betrokken actoren én voorzien in het onvoorziene.

Ten tweede, en dit is in mijn ogen het meest kritische, bedenk of er afdoende match is in termen van inhoud en richting met de persoon waarmee de juridische entiteit wordt opgezet.
Met andere woorden: hebben we enigszins dezelfde ambities?, kunnen we –ook in moeilijke tijden- met elkaar samenwerken?, en kunnen we –met of zonder overeenkomst- op elkaar rekenen?, welke waarden en normen verbinden ons en welke niet?
Voorgenoemde lijkt mogelijk niet zo zakelijk en misschien minder van belang: daar hebben we dan toch juist een overeenkomst voor?
De praktijk is veelal weerbarstig: ook met een gedegen overeenkomst blijkt toch vaak dat er niet altijd een match is qua inhoud en richting, los van het conformeren aan afspraken, welke dan ook vaak leidt tot de desintegratie van een samenwerking met alle gevolgen van dien.